İcra Takibi Nasıl Başlatılır? Adım Adım Süreç

Türkiye’de alacakların tahsilinde en çok başvurulan hukuki yol icra takibidir. Alacaklının borçludan ödemesini alamaması halinde, İcra ve İflas Kanunu çerçevesinde icra takibi başlatılabilir. Ancak sürecin doğru adımlarla yürütülmesi gerekir; aksi halde dosya uzar, alacaklı hem zaman hem de para kaybeder.

Bu yazıda “icra takibi nasıl başlatılır, süreç nasıl işler ve nelere dikkat edilmelidir?” sorularını adım adım ele alıyoruz.

1. Doğru Takip Yolunu Seçmek

İlk ve en önemli adım, doğru icra takip yolunu seçmektir. Türk İcra ve İflas Kanunu kapsamında, alacağın niteliğine göre farklı yollar öngörülmüştür:

• İlamsız icra takibi (genel haciz yolu) → Borç, fatura, sözleşme veya benzeri alacaklar için en yaygın yöntemdir.

• Kambiyo senetlerine mahsus takip → Elinde çek, bono veya poliçe bulunan alacaklı için daha hızlı ve etkili bir yoldur.

• İlamlı icra takibi → Bir mahkeme kararı veya hakem ilamı varsa doğrudan uygulanır.

Yanlış takip yolunun seçilmesi, borçlunun itirazına, takibin iptaline veya sürecin ciddi şekilde uzamasına yol açabilir. Alacağın ve dayanak belgelerin dikkatli analizi, alacaklının sürece sağlam bir zeminde başlamasını sağlar.

2. Başvuru Öncesi Hazırlık

İcra takibi başlatmadan önce, alacaklının gerekli bilgi ve belgeleri dikkatle hazırlaması gerekir.

• Borçluyu doğru tespit etme: Tam ad, adres ve varsa şirket bilgileri doğru olmalıdır. Buradaki hatalar sürecin tamamen başarısız olmasına neden olabilir.

• Destekleyici belgeleri toplama: Sözleşmeler, faturalar, senetler veya borcu gösteren her türlü yazılı belge takibi güçlendirir.

• Alacağı hesaplama: Asıl alacak, işlemiş faiz ve kararlaştırılmış cezalar açıkça belirtilmelidir.

• Yetkili icra dairesini seçme: Kural olarak borçlunun yerleşim yeri veya borcun ifa edileceği yerdeki icra dairesi yetkilidir.

Doğru hazırlık, itiraz ihtimalini azaltır ve icra sürecinin hızlı ilerlemesini sağlar.

3. İcra Takibinin Başlatılması

Hazırlık tamamlandıktan sonra, alacaklı yetkili icra dairesine başvurarak takibi başlatabilir.

• Talebin sunulması: Alacaklı (veya vekili), borçluya ait bilgileri, alacak miktarını ve hukuki dayanakları belirten yazılı bir takip talebini icra dairesine fiziken veya UYAP üzerinden sunar.

• Alacaklı gerekli harç/masrafları yatırır.

  Bu aşamada başvurunun titizlikle hazırlanması, icra sürecinin sorunsuz ve etkin bir şekilde başlamasını sağlar.

4. Ödeme Emri ve Tebligat

İcra takibi başlatıldıktan sonra, icra dairesi borçluya bir ödeme emri gönderir.

• Ödeme emrinin içeriği: Borcun miktarı, ödeme süresi ve borçlunun itiraz hakkı belirtilir.

• Ödeme emrinin tebliği: Ödeme emri borçluya usulüne uygun şekilde tebliğ edilmelidir; çünkü tüm yasal süreler (itiraz veya ödeme için) tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar.

• Süre: Borçluya, kural olarak 7 gün (adi takiplerde) içinde borcu ödemesi veya itiraz etmesi için süre tanınır.

Ödeme emrinin usulüne uygun tebliği kritik öneme sahiptir; aksi halde süreç uzayabilir veya geçersiz hale gelebilir.

5. Borçlunun İtirazı

Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra yasal süre içinde itiraz etme hakkına sahiptir.

• İlamsız icra takibinde borçlunun 7 gün içinde itiraz hakkı vardır.

• Kambiyo senetlerine özgü takipte itiraz süresi 5 gündür. Borçlu beş günlük süre içerisinde icra mahkemesine vereceği dilekçe ile borca veya imzaya itiraz edebilir.

• İtiraz edilirse takip durur, alacaklı “itirazın kaldırılması” veya “itirazın iptali” yoluna başvurmalıdır.

6. Haciz ve Satış Süreci

Borçlu, borcu yasal süre içinde ödemez ve itiraz etmezse ya da itiraz mahkemece kaldırılır veya iptal edilirse, alacaklı haciz talebinde bulunabilir.

• Haciz: İcra dairesi, borçlunun taşınır ve taşınmaz mallarını, banka hesaplarını veya borcun tahsiline elverişli diğer malvarlığı unsurlarını haczeder.

• Tespit ve kıymet takdiri: Haczedilen mallar envantere kaydedilir ve değerleri kıymet takdiri ile belirlenir.

• Satış: Alacaklı, haczedilen malların açık artırma yoluyla satışını talep edebilir. Elde edilen gelir önce takip masraflarına, ardından alacaklının alacağına ödenir.

Bu aşama, alacaklının fiilen tahsilat yapabilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Usule uygun işlemler, sürecin gereksiz gecikmeler veya itirazlarla karşılaşmadan ilerlemesini sağlar.

7. Sık Yapılan Hatalar

İcra takiplerinde, küçük hatalar bile ciddi gecikmelere veya hak kayıplarına yol açabilir. En sık yapılan hatalardan bazıları şunlardır:

• Borçlu bilgilerinin yanlış olması: Hatalı ad, adres veya şirket bilgileri, tebligatın geçersiz hale gelmesine yol açabilir.

• Yanlış takip yolunun seçilmesi: Yanlış takip yolunun tercih edilmesi (örneğin, rehin paraya çevrilmesi yerine adi takip) takibin reddine sebep olabilir.

• Alacağın eksik veya belirsiz hesaplanması: Asıl alacak, faiz ve cezaların net belirtilmemesi alacağı zayıflatır.

• Sürelerin kaçırılması: İtiraz, itirazın kaldırılması, haciz talebi gibi yasal sürelerin kaçırılması hak kaybına yol açar.

• Tebligatın usulsüz yapılması: Tebligattaki eksiklikler tüm takibi geçersiz kılabilir.

Bu hatalardan kaçınmak, icra sürecinin sorunsuz ve etkin bir şekilde ilerlemesi için kritik öneme sahiptir.

İcra takibi başlatmak, doğru takip yolunu seçmek, sürelere dikkat etmek ve delilleri eksiksiz sunmakla mümkündür. Hatalı işlemler süreci uzatır ve alacaklının zararına olur. Bu nedenle icra takibi başlatmadan önce uzman bir avukat desteği almak büyük önem taşır.